Uzmanlar rakamları değerlendirdi! Ters dolarizasyon başladı mı?

Yurt içi yerleşiklerin kıymetli maden dahil yabancı para mevduat ve fonları 5 Şubat ile biten haftada bir önceki haftaya göre yaklaşık 2.1 milyar düşüşle 232.93 milyar dolar oldu.

2.1 milyar dolarlık düşüşün 1.3 milyar dolarlık kısmı altının ons fiyatı ve euro/dolar paritesindeki gerilemeden kaynaklanırken parite ve ons etkisi sabitlendiğinde düşüş yaklaşık 860 milyon dolar olarak hesaplandı.

TCMB verilerine göre lokal yatırımcıların yabancı para mevduatları 2020 yılında yaklaşık 42 milyar dolar artarken 22 Ocak haftasında 236.1 milyar dolarla tarihi zirvesine çıkmıştı. Öte yandan verilerde Eylül 2020’den beri ilk kez 2 hafta üst üste düşüş görüldü.

Peki yaşanan bu düşüşler ekonomi yönetiminin her konuşmasında vurguladığı ters dolarizasyon sürecinin başladığı anlamına mı geliyor?

PROF. DR. BAŞLEVENT: HENÜZ ERKEN

Bilgi Üniversitesi Ekonomi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Başlevent konu hakkında sozcu.com.tr’ye yaptığı değerlendirmede ters dolarizasyonun başladığını söylemek için henüz erken olduğunu belirtti.

“Şirketlerin döviz biriktirmesinin başlıca amacının gelecekteki harcamalarını finanse etmek ve borç ödemelerini gerçekleştirmek olduğunu unutmamak gerek” diyen Başlevent, “Gözlemlenen değişim muhtemelen bunun bir yansıması. Bireyler tarafında ise salgın ortamında yaşanan gelir kayıpları, döviz cinsi tasarrufların bozdurulmasını zorunlu kılmış olabilir.” açıklamasında bulundu.

Bilgi Üniversitesi Ekonomi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Başlevent

“PEK AKLA YATKIN DEĞİL”

Dolarda 8,50 düzeyini görmüş olan vatandaşın, ayda yüzde 1,25 civarı bir faiz getirisi için, 7 TL civarından döviz bozdurmuş olmasının pek akla yatkın olmadığını ifade eden Başlevent, “Uluslararası finans kuruluşları ve yorumcular ısrarla TL’nin daha da değer kazanacağını söylüyor. Demek ki bunun olması isteniyor ve büyük oyuncuların bu isteğinin gerçekleşmesi muhtemel. Özellikle TCMB politika faizinde bir artış daha yapılırsa, dolar/TL kuru birkaç ay 7’nin altında kalabilir. Sonrası, ekonomi yönetiminin tercihlerine ve siyaset cephesindeki gelişmelere bağlı.” dedi.

DR. KUBİLAY: TL MEVDUATLARDA DA ARTIŞ OLMALI

Ekonomist Dr. Murat Kubilay da konu hakkında sozcu.com.tr’ye yaptığı açıklamada ters dolarizasyondan bahsedebilmek için TL mevduatlarda da artış olması gerektiğini belirtti.

Ancak TL mevduatlarında bir artış görülmediğini söyleyen Kubilay, “Ters dolarizasyondan diyebilmemiz için bunun çok ama çok üzerinde rakamlardan bahsedilmeli. 2001 krizinden sonra bu durumu 5-6 yıl içerisinde görmüştük. Dolayısı ile 3 ayda atılan adımlarla ters dolarizayondan bahsetmek pek mümkün değil.” ifadelerini kullandı.

Ekonomist Dr. Murat Kubilay

200 MİLYAR DOLARIN ALTINA İNMELİ

Ters dolarizasyon için dış politikanın da yakından takip edildiğini söyleyen Dr. Kubilay, “Vatandaş AB ve ABD ile olan siyasi ilişkileri yakından izliyordur. ‘Kalıcı dönüş var’ diyebilmemiz için mevduatların 200 milyar doların altına inmesi gerekiyor. Önce enflasyon düşecek, faiz düşecek ve buna rağmen vatandaş TL’deki istikrara güvenip dolara yönelmezse biz ters dolarizasyondan bahsedebiliriz.” dedi.

AĞBAL ‘KOŞULLARI OLUŞMAYA BAŞLADI’ DEMİŞTİ

Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal rezerv birikimi için önemli bir gösterge olarak nitelendirdiği lokal döviz ve altın varlıkları için “Ocak ayının ikinci yarısından itibaren altın dahil yabancı para mevduattaki artışın kayda değer ölçüde yavaşladığını görüyoruz… Son dönemde yurt içi yerleşiklerin TL cinsi varlıklara yönelme eğilimi gözlemliyoruz. Bu durum ters dolarizasyon sürecinde önemli bir sinyal” demişti.

Bu yönelimin “sürekliliğe dönüşmesi” ve “güçlü” olmasının döviz karar aşamasında önemli bir gösterge olacağını da belirten Ağbal, “Son dönemde sisteme tabana yayılan efektif girişi de gözlemliyoruz. Bu durum yurt içi yerleşiklerin döviz varlıklarını bankacılık sistemine taşıma isteğini ortaya koyuyor. Bu kaynaktan sisteme girişte döviz tevdiat hesaplarındaki gelişimi etkiliyor. Tüm bu gelişmeler ters dolarizasyon süreci için gerekli olan koşulların yurt içi yerleşikler nezdinde oluşmaya başladığına işaret ediyor” ifadelerini kullanmıştı.