Paramız 18 yılda böyle pul oldu

Halkın yaşadığı hayat pahalılığını, enflasyonun yıkıcı etkisini gözler önüne seren ‘paranın zaman değeri’ TL’nin son 18 yılda adeta pula dönüştüğünü ortaya koydu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verileri üzerinden yaptığımız hesaplamalara göre, 2003 yılında 100 TL ile 96 kilogram un veya 87 kilogram ekmek alınabilirken, bugün 100 lira sadece 21 kilo un veya 15 kilo ekmek almaya yetiyor. AKP’nin iktidardaki ilk yılında 100 TL ile 9.5 kilogram dana eti alınabilirken, bugün 100 TL ile sadece 2 kilogram et alınabiliyor. 2003 yılındaki 100 TL’nin enflasyon oranında arttırılması halinde bugünkü değeri ise 480 liraya karşılık geliyor. Ancak 480 lira da 2003 yılındaki 100 liranın alım gücünü yakalayamıyor.

PARANIN DEĞERİ KALMADI

Paranın zaman değeri, aynı tutardaki paranın ileriki bir tarihte elinizde olması ile bugün elinizde olması arasındaki farkı ifade ediyor. Enflasyonun olduğu bir ortamda bugünkü 100 lira ile 1 yıl sonraki 100 liraya alınabilecek aynı malın miktarında ciddi değişim yaşanıyor. TÜİK’in resmi verileri üzerinden 2003’teki 100 TL ile nelerin alınabildiği ile 2020 yılındaki 100 TL ile nelerin alınabileceğini karşılaştırdık. Bu süre içerisinde tüketici enflasyonu
(TÜFE) yüzde 379 oranında arttı. Aynı şekilde halkın maaşı da enflasyon civarında artışlar gösterdi. Ancak enflasyon ve ücret artışlarını dışarıda bırakıp paranın zaman değeri hesabı yapıldığında 100 TL’nin piyasada nasıl adeta pula dönüştüğü de net biçimde ortaya çıkıyor.

ALIM GÜCÜ AZALDI

AKP’nin iktidardaki ilk yılı olan 2003 yılında 100 TL 96 kilogram una karşılık geliyordu. Bugün ise 100 liranın piyasadaki karşılığı sadece 21 kilogram un ediyor. Aynı şekilde 2003 yılında 909 adet yumurta satın alınabilen 100 TL, bugün 143 yumurta almaya ancak yetiyor. TÜİK’in hesaplarına göre 2003 yılında bir kilogram un o zamanki parayla 1 milyon 40 bin liraya yani bugünkü parayla 1 lira 4 kuruşa satılıyordu. Yine TÜİK’in hesabına göre bugün 1 kilo unun fiyatı ise 4 lira 67 kuruşu buluyor. 2003 yılında o zamanki parayla 110 bin lira olan (11 kuruş) 1 adet yumurta da bugün 70 kuruş ediyor. 2005’te paradan atılan 6 sıfır nedeniyle 1 milyon lira 1 lira, 100 bin lira 10 kuruş olmuştu.

2003’TEKİ 100 LİRA BUGÜN 480 TL OLDU

2003 yılı Ekim ayından, 2020 yılı Ekim ayına kadar geçen sürede Türkiye yüzde 379.66 oranında enflasyon yaşadı. Yani mal ve hizmetlerin fiyatında 4 katı aşan düzeyde artışlar oldu. TÜFE’deki artış dikkate alındığında 2003 yılındaki 100 TL, bugün 480 TL’ye karşılık geliyor. Bu hesap TÜİK’e ait. Peki 2003 yılındaki 100 TL ile alınabilen temel ürünler aynı değerdeki bugünkü 480 TL ile de aynı miktarda alınabilir mi? Hesaplamalar, halkın kullandığı birçok temel üründe bugünkü 480 liranın 2003 yılındaki 100 TL’den bile daha değersiz olduğunu gösteriyor.

Örneğin; 2003 yılındaki 100 TL ile 87 kilogram ekmek alınırken, bugünkü 480 lira sadece 71 kilogram ekmek almaya yetiyor. Makarna ve dana etini alım gücünde 100 TL ile 480 TL hemen hemen başa baş noktasına yaklaşırken peynirde 24 kilograma karşılık 15.5 kilogram gibi olağanüstü kayıplar görülüyor. Bununla birlikte 2003 yılındaki 100 TL ile 55 kilogram şeker alınırken 2020’deki 480 lirayla 88 kilogram, yani 33 kilogram daha fazla şeker alınabiliyor. Tavuk etinin de 9 kilogram daha fazla alınabileceği hesaplanıyor.

TL’NİN SEYİR DEFTERİ

Paramız, 6 sıfır atılmasına rağmen son 18 yılda pul oldu…