71,5 milyar TL’lik yatırım fonuna stopaj yok, esnafa var

Hükümet, bugün vergi adaletsizliği eleştirilerine konu olan bir adım daha attı. Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlara uygulanan tevkifat (kesinti) oranı yüzde 10’dan yüzde 0’a düşürüldü.

31 Mart 2021 tarihine kadar geçerli olacak kararda, “değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında ‘döviz’ ifadesi geçen yatırım fonları” hariç tutuldu.

YATIRIM FONLARIN BÜYÜKLÜĞÜ NE KADAR?

Yatırım fonları; hisse senedi, Hazine bonosu, devlet tahvili, altın ve yabancı menkul kıymet gibi yatırım araçlarını kullanarak ve portföyün çeşitlendirilmesi ilkesine dayanarak yönetilen portföylere deniyor.

Takasbank verilerine göre, 22 Aralık 2020 tarihi itibarıyla Türkiye’de yatırım fonlarının toplam değeri 129,8 milyar TL. Kararda hariç tutulan fonlar çıkarıldığında sıfır stopaj uygulanacak fon tutarı ise 71,5 milyar TL büyüklüğünde.

OLASI VERGİ KAYBI KAÇ LİRA?

Hisse senedi yoğun fonlarda daha önce de stopaj oranı yüzde 0 idi. Bugünkü kararla sıfır stopaj uygulanan yatırım fonlarının miktarı, yatırım fonlarının toplam değerinin yarısını aşmış oldu.

71,5 milyar TL’lik fonun yıllık ortalama getirisi yüzde 15 üzerinden hesaplandığında, kararın geçerli olduğu üç aylık sürede getirinin yaklaşık 2,7 milyar TL olması, eski stopaj oranının da yüzde 10 olduğu düşünüldüğünde vazgeçilen vergi miktarının yaklaşık 270 milyon TL olduğu söylenebilir.

Sozcu.com.tr’ye konuşan Spinn Danışmanlık Kurucu Ortağı ekonomist Özlem Derici Şengül, kararla TL varlıkların döviz cinsi varlıklara göre cazibesinin artırılmak istendiğini, geçerlilik süresinin 3 aydan daha fazla olabileceğini belirtti.

ESNAFA YÜZDE 10 STOPAJ

31 Temmuz 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile iş yeri kiralarında esnafın ödemek zorunda olduğu stopaj oranı yüzde 20’den yüzde 10’a düşürülmüştü. Bu indirim, 1 Haziran 2021 tarihine kadar uzatıldı.

Stopaj indiriminde süre uzatılsa da, yüz binlerce esnaf, pandemi döneminde azalan gelirleri nedeniyle kira ödemekte bile zorlanırken, bir de stopaj ödemeye devam etmekten şikayetçi.

Pandemi tedbirleri kapsamında çok kısıtlı hizmet verebilen kafe, bar ve lokanta gibi yerlerin birçoğu kepenk kapatma tehlikesi yaşıyor.

BANKALARIN İHRAÇ ETTİĞİ TAHVİLLERE DE SIFIR STOPAJ

Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan söz konusu Cumhurbaşkanı kararıyla ayrıca, bankalar tarafından ihraç edilen tahvil ve bonolardan elde edilen gelir ve kazançlar ile fon kullanıcının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen kazançlara uygulanacak tevkifat (kesinti) oranları yeniden belirlendi.

Kararda, 31 Mart 2021’e kadar iktisap edilen ve vadesi 6 aya kadar olanlara sağlanan gelirlerden yüzde 5, bir yıla kadar olanlara sağlanan gelirlerden yüzde 3, vadesi bir yıldan uzun olanlara sağlanan gelirlerden yüzde 0 kesinti yapılacağı belirtildi. Bu oran daha önce, bir yıldan kısa vadeli banka bonoları için yüzde 15, 1 yıldan uzun vadeliler için yüzde 10 idi.

Bu tahvil/bono ve sertifikalardan; 6 aydan az süreyle elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan  kazançlardan yüzde 5, bir yıldan az süreyle elde tutulanların elden çıkarılmasıyla doğan kazançlardan yüzde 3, bir yıldan fazla süreyle elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan ise yüzde 0 tevkifat yapılması öngörülüyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, bankaların ihraç ettiği TL cinsi menkul kıtmetlerin toplam değeri, 11 Aralık 2020 itibarıyla 62,3 milyar TL seviyesinde bulunuyor.

MEVDUATTA DA STOPAJ İNDİRİMİ GELMİŞTİ

30 Eylül’de Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, Türk lirası mevduatlara ödenen faizlerden; vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar için yüzde 15’lik kesinti yüzde 5’e, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda yüzde 12’lik kesinti yüzde 3’e düşürülmüş, 1 yıldan uzun vadeli hesaplarda yüzde 10 olan kesinti oranı ise sıfırlanmıştı.

Bu kararın süresi de 31 Mart 2021 tarihine kadar uzatıldı.

Yetkililer ve uzmanlar, bu kararın da dövize karşı TL’nin tercih edilmesini teşvik etmeyi amaçladığını söylüyor ancak karar sayesinde varlıklı kesimler daha az vergi ödemiş oluyor.

“VARLIKLI KESİMİN GETİRİSİ ARTACAK”

Merkez Bankası’nın (TCMB) eski baş ekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara da, yatırım fonları ve bankaların ihraç ettiği tahviller için getirilen stopaj indirimini eleştirdi.

Kararla bütçe gelirinin azaltılacağını ve varlıklı kesimin getirisinin artacağını belirten Kara, pandemi döneminde kaynakların en muhtaç kesime aktarılması gerektiğine işaret etti.