2021’de asgari ücret ne kadar olacak?

Bu yıl, Kovid-19 salgının gölgesinde yapılacak asgari ücret görüşmeleri, tedbirlerden de etkilenecek. Normal şartlarda, Asgari Ücret Tespit Komisyonu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığındaki ilk toplantının ardından işçi ve işverenin ev sahipliğinde ayrı ayrı toplanıyor, son toplantısını yine Bakanlık’ta yapıyordu. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığında 4 Aralık’taki ilk toplantını bu sene Kovid-19 tedbirleri doğrultusunda internet ortamında çevrim içi yapılması kararlaştırıldı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk asgari ücret zam görüşmeleri öncesi açıklama yaptı ve “Bakanlık olarak bu süreçte bir hakem rolü üstlenerek işçi ve işverenlerimizin mutabakatıyla asgari ücreti tespit etmeyi hedefliyoruz. Asgari ücretin işçi ve işverenlerin beklentilerine uygun, çalışma hayatına olumlu katkı sağlayacak seviyede belirleneceğine inanıyorum.” dedi. Peki asgari ücret zammı ne kadar olacak? İşte senaryolara göre 2021 asgari ücret rakamları…

2021 ASGARİ ÜCRET ZAM SENARYOLARI BELİRLENDİ

1. Merkez Bankası, 2020 yılı enflasyon tahminini yüzde 12,1 olarak revize etti. Buna göre artış yapılırsa; brüt 3 bin 299 lira 10 kuruş, net 2 bin 605 lira 98 kuruş olacak.

    

2. Artış oranının geçen yılki gibi yüzde 15 olması hâlinde, brüt asgari ücret 3 bin 384 lira 45 kuruş, net asgari ücret 2 bin 673 lira 40 kuruş olarak hesaplanacak.

3. Merkez Bankasının 2020 yılı enflasyon tahminine 3 puan refah payı eklenirse; brüt asgari ücret 3 bin 387 lira 39 kuruş, net asgari ücret 2 bin 675 lira 72 kuruş olacak.

4. 4 puan refah payı uygulanırsa; brüt 3 bin 416 lira 82 kuruş, net 2 bin 698 lira 97 kuruş olarak hesaplanacak.

5. 5 puan refah payı eklenirse de asgari ücret biraz daha yükselecek. Bu ihtimalde, brüt asgari ücret 3 bin 446 lira 25 kuruş, net asgari ücret 2 bin 722 lira 22 kuruş olacak.

İLK ÖNERİ DİSK’TEN GELDİ

İşçi konfederasyonları Türk-İş, Hak-İş ve DİSK zam görüşmelerinde ortak hareket ediyor. Türk-İş şu an için asgari ücret zammı için henüz bir rakam açıklamazken, işçi tarafından ilk öneri DİSK’ten geldi. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, net asgari ücretin en az 3 bin 800 lira olması gerektiğini söyledi.

“TÜRKİYE ASGARİ ÜCRETLİLER TOPLUMU HALİNE GELİYOR”

Çerkezoğlu, DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından her yıl düzenli olarak hazırlanan asgari ücret araştırmasını paylaştı. “Salgın Günlerinde Asgari Ücret Gerçeği Araştırması-2021” başlığıyla yayınlanan raporun özeti şöyle:

Asgari ücret milyonların meselesidir. Türkiye’de milyonlarca işçi asgari ücrete mahkûm iken milyonlarca işçi ise yasa dışı bir biçimde asgari ücretten mahrumdur. Asgari ücret azami sayıda işçiyi ilgilendiriyor. Asgari ücret giderek ortalama ücret haline geliyor, ortalama ücret asgari ücret düzeyine düşüyor.

“ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA ÇALIŞAN 3,3 MİLYON İŞÇİ VAR”

3,3 milyon işçi (bütün ücretli çalışanların yüzde 17’si) asgari ücretin altında bir ücretle çalışıyor. Asgari ücretin yarısından daha az ücretle çalışan işçi sayısı 1 milyona yakın. Asgari ücret ve altında bir ücretle yaşamını sürdürmek zorunda olan işçilerin sayısı 7,5 milyon (bütün ücretli çalışanların yüzde 38,3’ü) civarındadır.

“ASGARİ ÜCRET CİVARINDA ÇALIŞAN 10 MİLYON İŞÇİ VAR”

Asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alan işçilerin sayısı 9,7 milyondur. Bütün ücretli çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamdadır. Tüm ücretli çalışanların yüzde 64’ü ise (12,5 milyon işçi) asgari ücretin altı ile asgari ücretin bir buçuk katı arasında bir ücret elde ediyor.

“ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA YAŞAMAK ZORUNDA OLANLARIN SAYISI ARTTI”

Covid-19 salgınıyla birlikte ücretlerde önemli kayıplar yaşandı ve asgari ücret altında gelir elde edenlerin sayısı arttı. 1.168 TL ödenekle zorunlu ücretsiz izne çıkarılanlar asgari ücretin yarısı kadar bir gelirle yaşamaya zorlanıyor. Salgınla birlikte kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödeneğiyle asgari ücretin altına mahkûm edilenler ile işini kaybeden kayıtsız işçiler göz önüne alındığında asgari ücretin altında gelirle yaşamak zorunda olanların sayısının daha da arttığını söylemek mümkün.

“ÖZEL SEKTÖR İŞÇİLERİNİN YÜZDE 22’Sİ ASGARİ ÜCRETE ERİŞEMİYOR”

Özel sektör işçilerinin yüzde 21,7’si asgari ücrete erişemiyor. Özel sektörde asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranı yüzde 49 ve asgari ücret civarında çalışanların oranı yüzde 62’dir. 9,5 milyona yakın özel sektör işçisi asgari ücretin yüzde 20’si ve altında ücretlerle çalışıyor.

“KADINLAR ASGARİ ÜCRETTE AYRIMCILIKLA YÜZ YÜZE”

Asgari ücrete erişemeyenlerin oranı genelde yüzde 17 iken kadınlarda bu oran yüzde 25’i aşıyor. Asgari ücret düzeyinde ve daha düşük ücret alanların oranı genelde yüzde 38 iken, kadınlarda yüzde 49’a yükseliyor. Kadınların yarısı asgari ücret ve daha düşük ücretlerle çalışıyor.

Özel sektörde kadın işçilerin yüzde 32,5’i asgari ücret altında ücretlerle çalıştırılıyor. Özel sektördeki kadın işçilerin yüzde 9,3’ü ise asgari ücretin yarısının da altında ücretle çalışmaya zorlanıyor. Özel sektörde asgari ücretin oldukça altı ile asgari ücretin yüzde 20 fazlası arasında çalışmak zorunda kalan kadın işçilerin oranı ise yüzde 76’ya çıkıyor.

“ASGARİ ÜCRET ORTALAMA ÜCRET HALİNE GELİYOR”

Ücretler asgari ücret düzeyine geriliyor. 2006 yılında aylık ortalama ücret ve maaş geliri asgari ücretin yaklaşık 2 katı iken, 2019’da asgari ücretin 1,41 katına geriledi.

1978’de kişi başına milli gelirin yüzde 3,4 üzerinde olan asgari ücret, aradan geçen 42 yılda kişi başına milli gelirin yüzde 40 altına düştü. Asgari ücret kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt asgari ücretin 2020 yılında 2.943 TL değil, 4.995 TL olması gerekirdi.

“TÜRKİYE AVRUPA’DA ASGARİ ÜCRETİN EN DÜŞÜK OLDUĞU ÜLKELER ARASINDA”

2010’da Avrupa’da Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 12 ülke varken, 2020’de bu sayı 3’e düştü. Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip ülkeler Sırbistan, Bulgaristan ve Arnavutluk’tur. Ancak 2020 Kasım ve Aralık ayındaki güncel döviz kur dikkate alındığında Türkiye’deki asgari ücretin Arnavutluk hariç Avrupa’daki en düşük asgari ücret olduğu açıktır.

“ASGARİ ÜCRETLİ BİR İŞÇİ BİR YILIN 122 GÜNÜ VERGİLER İÇİN ÇALIŞIYOR”

Brüt asgari ücretin dolaylı-dolaysız vergi ve kesintilerini dikkate aldığımızda yüzde 33,4’ü (983 TL) vergi ve kesintilere gidiyor. İşçinin eline (Asgari Geçim İndirimi-AGİ dahil) brüt asgari ücretin sadece yüzde 66,6’sı net harcanabilir gelir olarak geçiyor. İşçi 365 günün 122 günü vergi ve kesintiler için çalışıyor.

ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR? 

Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten 5’er temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında dört kez toplanıyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp, oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.

ASGARİ ÜCRET ZAM TOPLANTISININ İKİNCİSİ 15 ARALIK’TA

İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2021’de geçerli olacak asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında ikinci toplantısını 15 Aralık’ta yapacak. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, sosyal medya hesabından Asgari Ücret Tespit Komisyonunun çalışma takvimini paylaştı.

Buna göre, yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında komisyon, ikinci toplantısını Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonunun (TİSK) ev sahipliğinde 15 Aralık, üçüncü toplantısını ise Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonunun (Türk-İş) ev sahipliğinde 22 Aralık’ta gerçekleştirecek.

TİSK’teki toplantı da çevrim içi yapılacak. Türk-İş’teki toplantının düzenleniş yöntemi ile dördüncü ve son toplantının tarihi, ilerleyen günlerde netleştirilecek.